الکل ها و اسید ها

الکل ها، ترکیب هایی هستند که در ساختار آنها یک یا چند گروه هیدروکسیل (OH-) با یک پیوند اشتراکی به اتم كربن متصل است. متانول و اتانول دو عضو خانوادۀ الكل های یک عاملی هستند.

فرمول ساختاری، مدل فضاپركن و گلوله ــ میله برای متانول و اتانول

الكل های یک عاملی را می توان با فرمول ROH نشان داد كه در آن، R یک زنجیر هیدروكربنی است. كربوكسیلیک اسیدها نیز دسته ای دیگر از ترکیبهای آلی هستند که گروه عاملی کربوکسیل (COOH-) دارند. این تركیب ها مزۀ ترش دارند به طوری كه مزۀ ترش میوه هایی مانند انگور، لیمو ترش، كیوی، گوجه سبز و... ناشی از وجود چنین مولكول هایی در آن هاست. متانوئیک (فورمیک) اسید، HCOOH، اولین عضو خانوادۀ کربوکسیلیک اسیدهاست که بر اثر گزش مورچۀ سرخ وارد بدن شده و باعث سوزش و خارش در محل گزیدگی می شود. اتانوئیک اسید (استیک اسید) یک اسید دو كربنی است كه یکی از پرکاربردترین اسیدها در زندگی روزانه است

فرمول ساختاری استیک اسید

کربوکسیلیک اسیدهای یک عاملی را می توان با فرمول RCOOH یا  نشان که در آنR ، یک زنجیر هیدروکربنی یا هیدروژن است.

دریافتید که مولكول الكل ها دو بخش قطبی و ناقطبی دارد. زنجیر هیدروكربنی، بخش ناقطبی مولكول و گروه عاملی هیدروكسیل، بخش قطبی مولكول را تشكیل می دهد. بنابراین در الكل ها دو نوع نیروی بین مولكولی هیدروژنی و واندروالسی وجود دارد. به طوری كه در الكل های كوچک و تا پنج كربن، بخش قطبی بر ناقطبی غلبه دارد و الكل در آب محلول است. به دیگر سخن، نیروی بین مولكولی غالب در الكل ها تا پنج كربن از نوع هیدروژنی بوده و به همین دلیل به خوبی در آب حل می شوند. اما با افزایش شمار اتم های كربن، بخش ناقطبی مولكول بزرگتر شده و میزان قطبیت مولكول كاهش می یابد. این روند سبب می شود كه الكل های بزرگتر در آب حل نشوند بلكه در چربی حل شوند. از این رو ویژگی چربی دوستی الكل ها با افزایش شمار اتم های كربن، افزایش می یابد. به بیان دیگر، هرچه شمار اتم های کربن الکل ها بیشتر شود، ویژگی آب گریزی آنها افزایش می یابد.

در ترکیب های آلی مانند الکل ها و کربوکسیلیک اسیدها که دو بخش قطبی و ناقطبی دارند، با افزایش طول زنجیرکربنی بخش ناقطبی بزرگ تر می شود، قطبیت مولکول کاهش می یابد و انحلال پذیری آن در آب کمتر می شود.